ارزیابی عملکرد سامانه‌های آبیاری کلاسیک ثابت در اسدآباد همدان

برای ارزیابی عملکرد سامانه­های آبیاری بارانی ثابت با آبپاش متحرک، تعداد 10 سامانه تحت مدیریت زارعین با کشت­های گندم (یک مزرعه)، سیب­زمینی (شش مزرعه) و یونجه (سه مزرعه) انتخاب شدند. میانگین شاخص­های ضریب یکنواختی کریستیانسن، یکنواختی توزیع، راندمان پتانسیلکاربرد آب و راندمانواقعیآب، برای تمامی مزارع به­ترتیب 26/75%، 76/56%، 4/45% و 65/34 درصدبه­دستآمدند. دامنه تغییرات راندمان پتانسیل کاربرد آب بین 47/23-19/74 درصد، راندامان واقعی آب بین 52/28%-21/48، %یکنواختی توزیع بین 1/38% - 79/72% و ضریب یکنواختی کریستیانسن بین 49/65 - 13/85 درصد بودند. میانگین تلفات تبخیر و بادبردگی در سامانه­های آبیاری 9/28 درصد، میانگین تلفات عمقی آب آبیاری 31 درصد و میانگین درصد کفایت آبیاری 5/90 درصد محاسبه شدند.مقدار دو شاخص ضریب یکنواختی پخشکریستیانسن و یکنواختی توزیع در 90 درصد از سامانه­ها، کمتر از مقادیر توصیه شده بودند. در 30 درصد از سامانه­ها به­علت آبیاری کمتر از نیاز آبی واقعی گیاه، راندمان واقعی با راندمان پتانسیل کاربرد برابر بود. طراحی نامناسب سامانه­ها، استفاده هم­زمان بیش از یک آبپاش، ضعف مدیریت بهره­برداران و استفاده از لوازم فرسوده و غیراستاندارد، از مهم­ترین دلایل پایین بودن یکنواختی توزیع آب و راندمان پتانسیل کاربرد آب است. نتایج بررسی­ها نشان داد که در اکثر طرح­های مورد مطالعه، راندمان عملکرد سامانه­ها کمتر از حد انتظار است. نتایج این پژوهش نشان داد طراحی و اجرای صحیح سامانه­های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت زمانی مفید است که بهره­برداری از این سامانه­ها نیز مناسب و کارآمد باشد.